Maandagochtend, tijdens de koffie, werd er weer op de keukendeur geklopt. Martin en zijn collega George kwamen binnen en schoven aan. Het voelde vertrouwd, alsof ze erbij hoorden. Annerieke schonk koffie voor hen in, terwijl Martin de papieren waarop de aangiften beschreven stonden tevoorschijn haalde. Hij zuchtte diep, alsof hij die papieren als een loden last ervaarde.

Terwijl hij naar Lisa en Margreet keek, deelde hij in de groep: “Zoals beloofd heb ik jullie aangiften op papier gezet, alleen… er is wat tussen gekomen. Ik heb nadat we vorige keer hier waren, meteen onze collega’s in de regio waar Henk woont, ingeseind, verteld wat er gebeurd was. Vanwege de aangifte besloten ze Henk meteen op te pakken. Maar hij deed niet open. Ze keken door het raam en zagen hem op de grond liggen, waarop ze de voordeur geforceerd hebben. Hij had zichzelf neergeschoten, één kogel was genoeg geweest. Op tafel vonden ze zijn briefje, waarop stond dat hij niet wist hoe hij verder moest leven, en dat hij al zijn bezittingen aan Lisa naliet. Op zich is dat logisch, want je bent officieel nog zijn vrouw, dus alles is ook van jou. Maar goed, hij had het nog even duidelijk op papier gezet, met je adres van hier erbij. Onze collega’s belden mij er over terug. Ik moet zeggen, dat het me behoorlijk raakte. Ik besloot eerst jullie aangiften uit te typen en uit te printen, vrij te nemen en het voor mezelf even te laten zakken, voordat ik hierheen zou komen. Nou ja, ik vind het nog steeds een moeilijke kwestie, maar jullie moeten weten wat er gebeurd is, en daarom zijn we hier. Het lijkt onnodig om de aangiften nog te ondertekenen, omdat hij nu niet meer leeft. Toch zal het in combinatie met het rapport van de politie daar zinvol zijn, het geeft een completer beeld van de situatie.”

Terwijl hij sprak legden Huib en Sjaak hun armen om hun vriendinnen om hen te ondersteunen. Margreet zag er verdrietig uit, Lisa verstard, alsof ze volledig geblokkeerd was.

Margreet las haar korte aangifte snel door, plaatste haar handtekening eronder en gaf het papier terug aan Martin. Hij knikte haar bemoedigend toe.

Lisa was niet in staat de aangifte door te lezen, daarom deed Sjaak het voor haar. Hij knikte en vroeg haar zachtjes: “Martin heeft alles goed omschreven, het klopt allemaal. Kun je zelf je handtekening zetten?” Ze knikte en krabbelde haar handtekening op de plek die hij haar aanwees. Sjaak gaf het papier aan Martin terug en bedankte hem.

“Sorry Martin, het is een slordige handtekening geworden…” verontschuldigde Lisa zich.

“Natuurlijk, ik had niet anders verwacht in deze situatie. Geeft niet Lisa, wij weten dat het jouw handtekening is.”

Toen de agenten opstonden om te vertrekken, legde Martin bij Sjaak en Lisa zijn handen op hun schouder: “Sterkte samen, het verleden was al heftig, nu het heden erbij… ik weet dat jullie er samen door gaan komen, maar het zal niet makkelijk zijn. Als jullie ons nodig hebben, bel gerust, ook privé. En sowieso zien we elkaar morgen op de filmavond. Dus we houden contact!”

Hij keek de kring rond: “Sterkte voor jullie allemaal. Ik weet dat dit vooral Lisa treft, maar jullie vormen zo’n eenheid, dat ik besef, dat het jullie allemaal treft. Tot morgen, lieve mensen!”

Buiten in de auto keek George hem aan: “Morgenavond filmavond? Vertel!”

Martin vertelde over hun contacten, over het verlangen van Elly en hemzelf om meer vanuit hun ziel te leven, hoe daar genezing van hun emotionele verwondingen voor nodig was. “En gisteren belde Huib met een verhaal over twee filmavonden, dinsdag en donderdag, en vroeg of we ook wilden komen. Hij heeft twee films over hoe mensen vast zitten in allerlei dingen, gevangen in een systeem. Ga je mee?”

“Dat kan toch niet zomaar? Ik bedoel, ze kennen mij nauwelijks, dan kan ik toch niet zomaar binnen komen stappen?” vroeg George zich af.

“O jawel, bij hen wel, je bent een redelijk mak schaap, dus je past wel in hun hok erbij!” lachte Martin.

Even viel hij stil en zei toen fel: “Stomme uitdrukking, makke schapen… maar dat is precies wat er in dat systeem gebeurd is George, de overheden en religieuze instellingen en nog zoveel andere mensen om ons heen hebben ons gemaakt tot makke schapen, maar we zijn niet bedoeld als schapen. Schapen zijn volgzame dieren, super braaf en rustig. Maar wij zijn bedoeld om vanuit ons binnenste te leven, en als ik eerlijk ben… daar voel ik niet iets dat mak is, daar voel ik een passie die wil protesteren tegen alles wat ons tegenhoudt om onszelf te zijn! Daar voel ik iets dat eruit wil breken!”

Martin was overdonderd door zijn eigen conclusie en bleef stil om het tot zich door te laten dringen. George was geraakt door zijn felle uitlating, zo kende hij zijn rustige, beschaafde collega niet.

“Martin, ik bedenk net, dat jij altijd mijn rustige, beschaafde collega geweest bent. Als ik het goed begrijp, ben je zo dus niet, maar hebben mensen je zo gemaakt. Ze hebben je onderdrukt en bijgeschaafd tot de vorm die passend was, die voor anderen, je ouders denk ik, goed leek. Maar als ik je met zoveel passie en felheid hoor spreken, blijkt dat je dus eigenlijk heel anders bent! En eerlijk gezegd bevalt me dat prima!”

Martin keek hem verrast aan: “George, je bent een snelle leerling! Zullen we je dinsdagavond en donderdagavond ophalen voor die films?”

“Doe maar, ik ga op je woord af dat ze het goed zullen vinden!”

Verzonken in hun eigen gedachten reden ze verder.

.

Lisa voelde zich beroerd, zeg maar gerust hondsberoerd. Ze durfde de kring in de keuken niet eens rond te kijken.

“Het is allemaal mijn schuld,” fluisterde ze, “mijn schuld dat hij zichzelf doodgeschoten heeft. Als ik bij hem was gebleven…”

“Dan had hij jou nog verder kapot gemaakt.” Sjaak reageerde direct, in de hoop haar negatieve gedachtegang te kunnen doorbreken. “En jij had het op geen enkele manier kunnen voorkomen. Iemand die zo’n beslissing neemt, is zo kapot, dat hij geen andere uitweg meer ziet. Hij zou zichzelf later alsnog gedood hebben, en jou er waarschijnlijk bij.”

Huib legde zijn hand op Sjaaks arm en gebaarde met een vinger voor zijn mond dat hij even niet verder moest praten. Sjaak keek hem vragend aan.

“Ze moet hier zelf doorheen Sjaak, je hoeft alleen maar bij haar te zijn,” fluisterde Huib.

Sjaak knikte begrijpend, besefte dat het zijn eigen reactie van wanhoop geweest was op Lisa’s schuldgevoel. Hij hield zich stil, net als de anderen. Iedereen ging persoonlijk door zijn of haar eigen gevoelens heen.

Lisa had moeite met de enorme bal van emoties in haar buik, maar meer nog met alle gedachten die door haar hoofd schoten. Gedachten vol aanklachten, vragen, beschuldigingen aan haar adres. Vaag had ze gehoord wat Huib tegen Sjaak had gezegd. Ze had geweten dat hij gelijk had, maar wat vond ze het moeilijk! Het duurde bijna een kwartier voordat ze iets verlichting ervaarde. Ze keek op, keek de kring rond. Ze zag al die ogen die op haar gericht waren en voelde zoveel liefde haar kant op stromen.

“Ik denk,” fluisterde ze moeizaam, “dat ik het ergste gehad heb. Vreselijk, wat een kakelend kippenhok was het in mijn hoofd! En een bal in mijn buik alsof ik uit elkaar zou ploffen… maar ik weet dat het goed was, om daar doorheen te gaan. En ik ben blij dat jullie erbij waren.”

Sjaak trok haar stevig tegen zich aan: “Dapper meiske van me!”

Iedereen stond op, zocht elkaar in omhelzingen, deelde gevoelens en gedachten.

Naar hoofdstuk 123. De erfenis

Of naar de Inhoudsopgave