Terwijl Elly donderdagmorgen op internet op zoek ging naar methodes om zelf schildersdoeken te maken, belde Janny met Hannie om te vragen of ze even langs kon komen, nee, niet om te naaien, maar om iets bijzonders te bespreken.

“Hoe laat kun je?” vroeg Hannie.

“Vanaf nu!” lachte Janny.

“Kom dan maar als de bliksem!” lachte haar vriendin.

Even later zaten ze aan de koffie, en vertelde Janny globaal over wat ze sinds zondag had meegemaakt.

“Ik dacht dat het allemaal over het werk van Marcel en Martin zou gaan, maar het was voor Elly en mij ook een geweldig mooie tijd.”

Janny vond het lastig om precies uit te leggen wat ze meegemaakt hadden bij Jacqueline en Maurice. Ze vertelde alleen haar eigen gedeelte, over het schild dat voor haar hart verdwenen was.

“Ik vond het moeilijk om te hopen dat het zou helpen, maar ja, ik kan niet anders zeggen dat Marcel en ik veel dichter bij elkaar gekomen zijn, direct al eigenlijk. Maar even terug naar het begin, naar zondag… voordat we naar Johan en Marieke gingen, kwamen Martin en Elly bij ons thuis. Elly heeft boven mijn voorraad zelfgemaakte kleding gezien, en ervaarde wat wij zelf ook wel merken, dat ik het vanuit mijn ziel gemaakt heb. Ze heeft foto’s gemaakt van een paar kledingstukken en opgestuurd naar de digitale galerie, die Huib en Margreet vorig jaar samen met Elly begonnen waren. De webbeheerder was helemaal blij, vroeg me of ik alsjeblieft van alle kledingstukken foto’s wilde sturen, een foto van de voor- en achterkant en als ik het zag zitten ook een foto van als ik het aan had. Ik moet bij elk kledingstuk of elk setje een prijs doorgeven, en de maat. Zij gaat het dan allemaal op die website van de galerie zetten, en dan kunnen mensen die mijn maat hebben het eventueel kopen. Bezoekers van de website zouden ook opdrachten kunnen geven om iets voor hen te maken, en daarvoor moet ik nog een schetsje opzoeken waarop duidelijk wordt hoe mensen zelf hun maat moeten nemen. Ilse, die webbeheerder, zorgt voor alle correspondentie en de financiële afhandeling. Van alle verkochte werkstukken ontvangt zij dan tien procent als salaris. Nou, wat vind je daar dan van?”

“Het klinkt aan de ene kant heel mooi, maar aan de andere kant vraag ik me af wat kleding op een site voor kunst moet. Hoe zie jij dat dan?”

“Kunst is volgens hen een uiting van de ziel, dat is ook de naam van de galerie, Kunst, uiting van onze ziel. Volgens Elly en Ilse naai ik vanuit mijn binnenste, laat ik me in het ontwerpen leiden door wat ervan binnenuit komt opborrelen.”
“Ja, dat klopt, dat herken ik wel,” zei Hannie, “zo werken we allebei. En dat maakt het ook zo leuk!”

“Precies, en dat is de reden dat ik nu hier ben, behalve dat ik dat altijd gezellig vind… Ilse vraagt of ze van een paar van jouw kledingstukken ook foto’s mag zien. Uit mijn beschrijving hoe we allebei bezig zijn, maakte Elly namelijk op dat jij ook vanuit je binnenste werkt. En dat is ook zo!”

“Mijn kledingstukken op een site van een galerie? Ach kom, zo hoog is mijn niveau toch niet?”

“Het gaat niet om een niveau. Als het al om een niveau zou gaan, dan gaat het om het niveau waarmee je van binnenuit werkt, met hoeveel kracht, met hoeveel licht, hoeveel leiding je van binnenuit krijgt. Wat nu op dit moment belangrijk is, is dat we ons allebei bewust zijn van het feit dat we vanuit onze ziel werken. Ons naaiwerk is dus een uiting van onze ziel. We krijgen onze plaatjes, onze patronen, onze details, alles, vanuit onze ziel. Ja toch?”

“Ja, dat is waar… maar ik vind het wel een vreemd idee,” bekende Hannie.

“Zal ik een paar foto’s maken en ze opsturen naar Ilse? Dan horen we wel wat ze ervan vindt,” stelde Janny voor.

“Oké, doe dat dan maar. Doe het maar via mijn email, of hoe dat ook maar werkt.”
“Via de website,” zei Janny, terwijl ze opstond om op de computer van Hannie de website op te zoeken. Ze klikte alvast de Contact-pagina aan en liep met Hannie mee naar de kamer waar zij haar kleding had hangen. Ze kozen samen een paar willekeurige jurken en setjes uit, waar Hannie foto’s van maakte, die ze doorstuurde naar haar computer. Van daaruit stuurden ze die door naar de website, en wachtten met een tweede mok koffie op een reactie. Ook dit keer liet Ilse niet lang op zich wachten. Ze stak de loftrompet over Hannies werk en stuurde in een bijlage het overzicht van hoe ze werkten op de site. En natuurlijk vroeg ze ook haar of ze van elk kledingstuk een paar foto’s wilde maken, het liefst ook terwijl ze de kleding aan had.

Hannie mailde terug, dat ze zich overrompeld voelde, maar dat ze ook besefte dat haar kleding, net als die van Janny duidelijk anders was dan wat in de winkel te koop was, en dat ze het ergens best wel leuk vond om op deze manier haar werk bekend te maken.

Ze las in de bijlage over Twitter en Facebook.

“Dat scheelt alvast, die hebben we al, dus we hoeven straks alleen maar de website van de galerie erbij te zetten, bij onze gegevens,” zei ze tegen Janny. “Zullen we met jouw kleding beginnen?”

“Welnee, laten we met de jouwe beginnen, we zijn hier nou toch,” vond Janny.

Samen dachten ze na over hoe ze de prijzen tot stand wilden laten komen. Zoals in de bijlage stond: materiaal en vijftien euro per werkuur.

“Ik denk dat we per kledingstuk een inschatting moeten maken,” zei Hannie. “Ik heb toch nooit op de tijd gelet…”

“Nee, ik ook niet, maar ik weet wel globaal hoe lang ik ergens mee bezig ben geweest. Ik denk dat we er wel uit gaan komen.”

Ze hingen het eerste kledingstuk op een handige manier op, Hannie maakte foto’s van de voor en de achterkant, en Janny maakte met Hannies mobiel foto’s terwijl Hannie het kledingstuk aan had. Ze zetten die vier foto’s in een mapje onder de naam ‘Kledingstuk 1’. Zo gingen ze van kledingstuk naar kledingstuk.

Na een paar uur merkten ze dat ze toch best wel trek begonnen te krijgen.

“Niet zo heel vreemd, het is bijna half één. Zullen we maar eens een hapje gaan eten? En zullen we daarna naar jouw huis gaan en met jouw kledingstukken een begin maken?”

“Daar zat ik net al aan te denken, over hoe we het dat het handigst aan moeten pakken. Jij gaat morgen werken he, dus als we vandaag nou proberen jouw kleding allemaal te fotograferen, dan ga ik morgen de mijne doen, alleen terwijl het kledingstuk hangt en dan zou ik het fijn vinden als we zodra je kunt nog die andere foto’s gaan maken, als ik de kleding aan heb.”

Hannie vond het even lastig, maar was het met haar eens dat dit wel de handigste manier was.

Zo gebeurde het, dat diezelfde dag alle kledingstukken van Hannie al op de site verschenen en Ilse halverwege de middag in een groepsmail meldde dat er een nieuwe kunstenaar toegevoegd was, en dat er één dezer dagen ook een serie kleding van nog een andere kunstenaar bij zou komen. Zowel Hannie als Janny waren aan de groepsmail toegevoegd, waardoor ze allebei alle lovende reacties van de andere kunstenaars konden volgen. Ze ervaarden blijdschap vanuit de reacties, een gezamenlijke blijdschap, omdat ‘onze groep’ uitgebreid was met twee vrouwen die zulke mooie kleding maakten. In veel van de reacties bleek ook dat ze uitkeken naar de kleding van Janny. Ilse beloofde, dat ze het bekend zou maken, zodra ze de foto’s op de site gezet had.

Vrijdag ging Hannie aan het werk in de winkel, en Janny op haar kamer, waar ze van elk kledingstuk of elk setje twee foto’s maakte. Het kostte haar bijna de hele ochtend, maar dat vond ze niet erg, ze had er plezier in. Ze zette alle foto’s in mapjes op haar computer, met de prijs en de maat erbij.

Ze wist dat Marcel vroege dienst had gehad, half nachtdienst, en de rest ochtenddienst. Hij zou met de lunch thuiskomen. Meestal zakte hij daarna een beetje in, lag hij op de bank of op bed te dommelen. Vandaag was hij echter opgewekt, vrolijk en fris alsof hij er nog maar een halve dienst op had zitten. Hij vertelde tijdens de lunch dat hij fijne gesprekken met drie collega’s had gehad, dat hij zelfs wat indrukken had gekregen voor hen alle drie en dat ze daar dankbaar voor geweest waren. Het had goed gevoeld, en doordat ze zijn eigen verandering hadden gemerkt, hadden ze hoop gekregen voor zichzelf, dat ze zich ook krachtiger en vrijer zouden gaan voelen.

“Stel dat Maurice en Jacqueline een keer willen komen, dan is dit voor die collega’s een mooie voorbereiding. Sowieso, straks ben je niet meer de enige die veranderd is! Mooi joh!” Janny was oprecht blij voor hem.

“En jij, hoe was jouw ochtend?” vroeg Marcel.

“Goed, druk en apart. Ik heb van alle kledingstukken foto’s gemaakt terwijl ze aan een hangertje hingen. Nou moet ik nog foto’s ervan maken als ik ze aan heb. Ik had met Hannie afgesproken dat ze dat binnenkort zou komen doen, op een dag dat we allebei vrij zijn.”

“Dat kan, maar ik zou het ook voor je kunnen doen,” stelde Marcel voor.

“Meen je dat?” vroeg Janny verrast. “Dat zou ik wel heel super vinden, dan kan ik de foto’s vandaag of morgen nog versturen. Weet je het echt zeker dat je dat wilt?”

“Ik wil het sowieso voor je doen. Ik voel me op dit moment fit genoeg. En als ik straks inzak, dan zal ik het eerlijk zeggen, dan gaan we een andere keer verder, of jij samen met Hannie, net hoe het uitkomt.”

“Echt fijn, he, ik heb er zin in!”

Marcel glimlachte om haar blijdschap. Hij genoot meer van haar dan ooit tevoren. Dat schild… dat leek toch wel echt weg!

Samen gingen ze naar boven. Janny gebruikte hun slaapkamer als kleedruimte, waarbij Marcel haar hielp met sluitingen op haar rug. In de kamer waar haar werkstukken hingen, was een stuk wand die effen roomwit was, en uitermate geschikt bleek voor het maken van de foto’s.

Marcel hield het vol tot het laatste kledingstuk toe, al moest hij wel toegeven dat de laatste paar hem zwaar gevallen waren.

“Weet je wat,” zei Janny, “ik trek een keer een blik soep open, even opwarmen, eten, en dan ga jij alvast slapen. Dan ga ik de avond gebruiken om alles naar Ilse door te sturen. Goed plan?”

“Super plan, je bent een lieverd!”

“Anders jij wel!” reageerde Janny blij, terwijl ze hem even stevig omhelsde.

.

Marcel was direct na het eten naar bed gegaan. Janny had de borden en de pan even in het water gezet, daar zou ze zich later wel om bekommeren. Eerst de foto’s versturen!

Het was ver na koffietijd toen ze de foto’s van het laatste kledingstuk verstuurde. Vervolgens ging ze de afwas van de afgelopen twee dagen wegwerken. Pas daarna stond ze zichzelf toe om op de computer op de website te kijken, om te zien of Ilse er al wat opgezet had. Het was een enorme verrassing voor haar, dat werkelijk van bijna alle kledingstukken de foto’s er al op stonden.

Net als op de pagina van Hannie had Ilse steeds twee foto’s samengevoegd, zodat het net leek alsof er maar twee foto’s naast elkaar stonden, één dubbelfoto van het kledingstuk aan de hanger, en één dubbelfoto van haarzelf met het bewuste kledingstuk aan. Onder de beide foto’s stonden de maat en de prijs.

Ze dacht aan Hannie, die dat ook zo moeilijk had gevonden. De uiteindelijk prijs was best hoog geweest, hoger dan wat meestal voor een jurk of setje betaald werd. Maar ze hadden elkaar steeds voorgehouden, dat dit geen fabriekswerk was, geen standaardspul, maar creatieve kleding, of zoals Ilse het in die bewuste bijlage had beschreven, dat de prijs niet alleen de materiaalkosten en de werkuren vertegenwoordigde, maar ook de zielskracht die aan het werk ten grondslag lag.

Ze keek, zonder iets te verwachten, of er nog mail van iemand gekomen was. Ook daar vond ze een verrassing, de beloofde groepsmail die Ilse naar iedereen gestuurd had, en waarop alleen maar vrolijke en blije reacties gekomen waren. Het voelde voor Janny als een warm bad, een enorm compliment voor haar werk, maar vooral als een welkom binnen een groep mensen van wie ze er maar een paar kende. Ze voelde dat het een soulgroep was, een groep mensen die stuk voor stuk vanuit dezelfde basis werkte, vanuit hun binnenste.

Ze bedankte hen voor hun warme welkom en mooie woorden, sloot de computer af en besloot lekker te gaan douchen en slapen…

.

De volgende morgen ging de telefoon al ruim voordat ze naar haar werk zou gaan.

“Hey collega in ‘t kwadraat! Hoe heb je dat voor elkaar gekregen, al je werk al op de website?”

“Martin, Martin heeft gistermiddag totdat hij bijna instortte alle foto’s gemaakt. Daarna hebben we vlug een blik soep opgewarmd en gegeten en is hij gaan slapen. Ik heb daarna alles doorgestuurd naar Ilse. Die vrouw werkt snel zeg, gisteravond stond werkelijk alles er al op! Het werkt trouwens handig he, dat we onze kledingstukken en setjes nummeren. Ilse houdt gewoon dezelfde nummering aan. Ach, misschien hebben we dat verder helemaal niet nodig, maar het voelde even lekker makkelijk. Maar joh, ik moet er vandoor, werk aan de winkel! Of liever gezegd, in de winkel! Fijne dag Hannie, lekker naaien zeker?”

“O ja, ik ga verder met die jurk waar ik mee bezig was. Fijne dag in de winkel!”

En een fijne dag werd het voor Janny! Er kwamen verschillende klanten even de winkel in, om te laten weten dat ze via haar Twitter of Facebook haar foto’s op de site gevonden hadden. Haar cheffin vond het leuk, maar had er ook wel wat moeite mee dat Janny ineens zo bekend bleek te zijn om haar zelfgemaakte kleding. Ze maakte zich een beetje zorgen of het niet nadelig zou werken voor haar winkel.

“Ach welnee joh,” reageerde Janny nonchalant, “er is nogal een verschil in prijzen! Al die klanten kunnen mijn kleding wel geweldig vinden, maar het is nog maar de vraag of ze het willen kopen. De prijzen liggen nou eenmaal hoger dan van wat we hier te koop aanbieden. Laten we het maar afwachten!”

.

Elly had ondertussen een manier gevonden om zelf schildersdoeken van ongeveer twee meter lengte en minstens één meter hoogte te maken. Ze had een overzichtje gemaakt van wat ze ervoor nodig had:

.

• Houten latten voor een frame van 2½ cm dikte, en een lengte van zeker twee meter

• Canvas, dik katoen om er omheen te spannen, breedte van de stof minstens twee meter

• Spantang

• Een nietpistool met bijbehorende nietjes

• Gesso, het spulletje dat ze drie keer over het gespannen canvas heen moest smeren, zodat de verf er beter grip op zou krijgen

• Een brede kwast die ze speciaal voor de gesso apart zou houden

.

Ze had ook een recept gevonden waarmee ze zelf gesso zou kunnen maken, maar omdat ze zich zoveel mogelijk wilde richten op het schilderwerk zelf, had ze besloten de gesso gewoon per liter te kopen. Misschien zou ze het later zelf gaan maken, dat zou ze dan wel weer zien. Ze zou het recept in elk geval bewaren!

Op internet was ze gaan zoeken naar alle onderdelen die ze nodig had. Ze had sterker dan voorheen gemerkt, dat ze anders over internet heen ging dan in het verleden. Ze merkte dat ze van binnenuit geleid werd, dat alles veel gevoelsmatiger ging.

Ze vond het dikke katoen om als canvas te gebruiken op een site waar allerlei stoffen verkocht werden. Ze wilde eerst alleen voor één schilderij bestellen, maar ervaarde dat ze tien keer zo veel mocht bestellen. Dat voelde best even lastig, want stel nou dat de kwaliteit tegen zou vallen? Toch voelde ze het heel sterk, en daar besloot ze gehoor aan te geven.

Voor alle andere materialen kon ze niet iets vinden waar ze een klik mee had. Ze bedacht ineens dat ze daar Huib wel voor kon bellen. Ze legde hem uit wat haar plan was, vertelde hem hoe ze door het bezoek aan Maurice en Jacqueline op dat idee gekomen was.

“Geniaal Elly, dat voelt echt heel goed! En wat heb je ervoor nodig?”

“Ik heb al een best pakket dik katoen op een website voor stoffen besteld. Dat katoen ga ik over het frame spannen.”

“Is dat een soort canvas?” vroeg Huib.

“Ja, zoiets, maar je zou het ook voor gordijnen kunnen gebruiken. Ik wilde eerst voor één schilderij bestellen, maar kreeg het gevoel dat ik tien keer zoveel moest bestellen.”

“En… heb je dat gevoel gevolgd?”

Elly lachte. “Ja, uiteindelijk wel, maar ik vond het wel lastig.”

Ze vertelde hem wat ze verder nodig had, dat ze op internet die spullen wel kon vinden, maar dat ze continu geen bevestigende indruk van binnenuit gekregen had, en dat ze daarom naar hem belde.

“Je wordt er steeds beter in, in dat volgen van je innerlijk!” complimenteerde Huib haar. “Ik ben de laatste tijd meer bezig met beelden uit stronken hout en dat soort, maar ik heb nog heel veel resthout liggen, waar ik zo van die latten die jij nodig hebt uit kan zagen. Even kijken hoor, of er ook restanten van twee meter bij zijn. Ja, hier, ik heb hier een groot stuk, van meer dan twee meter lang. Daar kan ik best een stapel van die latten uit zagen, als je wilt. Zeg maar wat je nodig hebt!”

“Heel graag, Huib! Voor het eerste doek twee latten van twee meter en twee van één meter. Vind je het goed als ik het daar voor nu even bij laat?”

“Geen probleem! Zal ik ze ook alvast voor je in elkaar zetten?”

“Dat zou heel fijn zijn. Zou je dat willen doen als ik er bij ben? Dan weet ik voor een volgende keer hoe ik het doen moet.”

“Je mag er van mij bij zijn, maar ik verwacht niet dat je de gereedschappen hebt om dat zelf te doen. Ik heb er geen probleem mee om zo nu en dan een paar van die frames voor je in elkaar te zetten hoor!”

“Weet je van binnenuit zeker dat jij dat voor me mag gaan doen?” vroeg Elly.

“Goeie vraag! En ja, dat weet ik zeker, ik ervaarde dat het idee van binnenuit kwam, dat ik je ermee zou mogen helpen. Zullen we dat dan maar afspreken?”

“Goed, echt tof! Maar mocht je ooit anders ervaren, dat je ermee moet stoppen, geef het dan ook gerust aan, dan zoek ik verder. Misschien ziet Martin het ook wel zitten.”

“Prima, dat beloof ik je! Dan ga ik in elk geval nu met je eerste frame aan de slag. En wat betreft die andere dingen die je nodig had, die kun je het beste bij die doe-het-zelf-zaak in het dorp kopen. Ook de gesso, dat soort dingen heeft hij ook. Neem niet al te dikke nietjes, Elly, dan zou het hout er van kunnen splijten. Iets groter dan de standaard nietjes. En die nietmachine die je erbij nodig hebt, moet zo’n schietmachine zijn, die knallen de nietjes er zo in!”

“Klopt, ik heb de juiste maat al gevonden. Ik ga er maar meteen werk van maken!”

“En ik ga alvast met het frame aan de slag, dat breng ik dan wel bij je thuis. Ik laat nog wel even weten hoe laat, zodat ik zeker weet dat je thuis bent. Succes met je inkopen!”

.

Terwijl Huib aan de slag ging met het maken van een frame, reed Elly met haar lijstje naar de winkel. Ze slenterde door de winkel, hield de verkoper nog even op afstand omdat ze wilde proberen zelf te voelen wat ze moest doen, wat ze moest kopen. Het duurde daardoor misschien wat langer dan wanneer ze zijn hulp geaccepteerd had, maar uiteindelijk kwam ze met een spantang, een nietpistool met nietjes van de juiste grootte, een pot met een liter gesso en een brede kwast bij de kassa.

“Alles gevonden mevrouw?” vroeg de verkoper.

“Ja, volgens mij heb ik alles,” antwoordde Elly.

“Mag ik u vragen wat voor u de reden was waarom u het zelf wilde doen? Als u mijn vraag niet wilt antwoorden, is dat prima hoor, ik ben er alleen maar benieuwd naar.”

“Omdat ik wilde proberen mijn innerlijke stem te volgen. En als er iemand bij is, heb ik daar meer moeite mee.”

“Oké, dat klinkt me niet onbekend in de oren. Ik heb nog een klant die dat zo doet. Hij is heel open naar me, maakt graag even een praatje over zijn werk, maar hij zoekt alles zelf uit om dezelfde reden als u.”

Elly glimlachte: “Die klant, werkt hij vooral met hout?”

En toen de verkoper dat verbaasd bevestigde: “Huib Jansen zeker?”

“Ja, dat klopt, van Bloemenhof. Kent u hem?”

“Ja, hij is degene die me deze winkel aanraadde,” lachte Elly.

Ze betaalde haar inkopen en nadat de verkoper haar veel succes had gewenst, ging ze naar huis.

Korte tijd later stond Huib al op de stoep met een prachtig frame.

“Ik heb het niet op de officiële manier gedaan, dan had ik spielatten moeten gebruiken, maar met mijn zelfgemaakte latten en een eigen methode zag ik het al voor me toen ik je nog aan de telefoon had. En ziehier het resultaat! Waar wil je hem hebben? Boven in je werkkamer?”

“Ja graag!”

Elly volgde Huib, terwijl hij het frame naar boven bracht. Hij zette het op z’n kant tegen de muur en keerde zich naar Elly.

“Ik ben echt zo blij dat jullie naar Maurice en Jacqueline gegaan zijn! Die mensen zijn zo heerlijk krachtig! Jouw proces heeft een mooie slinger gemaakt. Ik weet nog goed, in die week dat je in onze kinderkamer aan het schilderen was, dat je vertelde dat je van groot schilderen hield. Vervolgens ging je door een stuk proces heen, waardoor je uit kwam bij klein schilderen. En nu kom je toch terug bij groot schilderen. Het lijkt alsof je ziel een loopje met je genomen heeft, en in zekere zin is dat ook zo, maar dan vooral in de zin van een omweggetje om uiteindelijk terug te komen bij wat werkelijk bij je past en ook haalbaar is om hier thuis te doen. Ik ben heel benieuwd naar de resultaten!”

Elly stond knikkend naar hem te luisteren. “Zo had ik het nog niet bekeken, maar je hebt gelijk, over dat omweggetje, en dan terug bij het groot schilderen. Ik had me al afgevraagd of ik geen vergissing had gemaakt over dat klein schilderen.”

“Nee, dat was geen vergissing van je. Waar je tegenaan liep, ging vooral over dat van huis zijn, bij andere mensen schilderen. Bij ons ging dat prima, bij Lisa en Sjaak ook, maar dat komt doordat we die zielsconnectie met elkaar ervaren, en doordat je niet bij ons hoefde te logeren. Wat je nodig hebt, is een eigen plek in je eigen omgeving, waar je niet gestoord wordt door andere mensen. Dit hier is de beste werkplek die jij je kunt wensen! Je hebt hier heerlijk grote ramen, je hebt op dit moment nog genoeg opslagruimte aan de andere kant van de kamer, en je kunt naar beneden voor wat eten en drinken. Ideaal! Hoe ga je het oplossen als deze kamer te vol wordt?”

“We gaan de logeerkamer leeg halen, het bed naar zolder brengen. We hebben zelden iemand te logeren, dus…”

“… dus die ruimte komt lekker vrij voor jou. Je gaat nu echt voluit je vleugels spreiden en daar heb je ruimte voor nodig!”

Elly lachte. “Precies, ik mag ruimte innemen, dat was een belangrijk punt dat Jacqueline aanraakt. En Martin was het meteen met me eens om het bed naar boven te gaan brengen.”

“Prachtig, zo komt alles op z’n plek! Als jullie hulp nodig hebben met dat bed, laat het dan even weten, dan komen Sjaak en ik helpen sjouwen! Heb je in die winkel trouwens alles kunnen vinden?”

“Ja, alles, ik heb alles zelf kunnen vinden.” Elly liep naar de kast, waar ze haar inkopen zolang had neergelegd en vertelde ondertussen over haar belevenissen in de winkel, hoe de verkoper doorgevraagd had, en haar oefening om naar haar innerlijke stem te luisteren, herkend had, omdat er regelmatig een andere klant kwam, die net zo zijn gang ging… “Ene Huib Jansen, van Bloemenhof,” voegde ze er lachend aan toe.

“Leuk, ja, echt leuk dat hij dat herkende,” glimlachte Huib. “Ik kom daar heel regelmatig, maak vaak een praatje met hem. Hij was in het begin zo vreselijk gesloten, dat ik me afvroeg hoe hij het in vredesnaam voor elkaar kreeg om een hele dag in zo’n winkel te staan, mensen te helpen. Dat gaat hem nu veel beter af. Vooral in die winkel heb ik het proces, en daarbij het resultaat van het stralen van mijn ziel, heel goed kunnen volgen!”

“Mooi Huib, ik verlang er naar dat alle mensen er goed doorheen komen en bij zichzelf uit komen,” mijmerde Elly.

“Ja, dat zou het mooiste zijn. Aan de andere kant heb ik al regelmatig ervaren dat het te moeilijk voor mensen was en ze er zelf een eind aan maakten. Ik kan het ze niet kwalijk nemen. Mensen die zo ongelofelijk kapot zijn, dat het proces hen gewoon helemaal stapel knetter maakt. Hun ziel is beter af als ze zonder lichaam verder kunnen. Ik ben gestopt met zelfmoord als moord te zien…”

Elly keek hem nadenkend aan. “Zo heb ik het nog nooit bekeken. Moord is moord, zo heb ik het altijd gezien… maar je hebt gelijk, voor sommige mensen zou het wel eens de enige mogelijkheid kunnen zijn om te ontsnappen aan de hel van hun aardse leven… Heftig!”

“Dat is het zeker! Maar Elly, ik ga weer op huis aan, ik ben met een nieuw beeld bezig, thema ‘vuur’, heel apart om dat van hout te maken!”

“Ik ben benieuwd joh, ik hoop binnenkort weer eens naar Annerieke toe te gaan, dan kom ik misschien wel even bij je kijken. Waar sla jij je werk trouwens op? Op een gegeven moment is je werkschuur vol toch?”

“Ze staan in dat winkelpand, waar jij die muur van beschilderd hebt!”

“Och ja, natuurlijk, dat pand! Logisch, en handig! Krijg je al veel reacties op de beelden?"

"Hartjes en duimpjes op onze social media, maar de beelden worden nog niet echt verkocht. Geeft niet, dat komt nog wel! Wanneer krijg jij dat pakket katoen?”

“Vandaag al, het wordt hier thuis bezorgd. Nou, daar zul je ‘m hebben,” zei ze toen de bel ging. Ze roffelden achter elkaar de trap af en liepen naar de voordeur.

“Goeiedag! Zwaar pakket mevrouw!” zei de bezorger, waarop Huib zijn handen uitstak om het aan te nemen.

“Daar heb je niets te veel gezegd!” lachte hij naar de bezorger, die zich vervolgens grinnikend omdraaide naar zijn bestelbus. 

“Ik leg het even boven neer. Zal ik het in de kast op buikhoogte leggen zodat je het makkelijk kunt pakken?” vroeg Huib.

“Graag, en bedankt Huib, als ik jou er zo mee zie sjouwen, vraag ik me af of ik het zelf voor elkaar gekregen zou hebben. Wacht eens, leg het maar op de grond, dan rol ik de stof van daaruit af.”

“Slim plan!” Huib zakte door zijn knieën en liet het pakket het laatste stuk uit zijn handen vallen.

Elly schoot in de lach: “Ook een slim plan, het is toch niet breekbaar!”

“Ik ben nou eerlijk gezegd wel benieuwd naar de kwaliteit van dat doek. Als het zo zwaar is…”

Elly maakte de doos open, kiepte hem om en liet het pakket eruit vallen. Met duim en vingers voelde ze aan de rand van de stof.

“Geweldig Huib, moet je voelen!”

“Dat is echt goed stevig spul! Dit is een dag met een gouden randje Elly, allemaal mooie spullen en een opstap naar het echte werk! En nou ga ik echt!”

Huib gaf haar een vriendschappelijke klap op haar schouder en een zoen op haar wang. “Dag tante Elly!” zei hij schertsend.

“Malle jongen! Bedankt voor al je hulp, ik ben er echt zo blij mee!” lachte ze.

“Zo blij, dat je me voor elke stap blijft bedanken. Niet nodig hoor, echt graag gedaan!”

Hij sprong met twee treden tegelijk de trap af, zwaaide nog een keer en liep naar buiten.

Elly vond het voor dat moment wel even genoeg. Ze had zin om wat te eten. Ze verwachtte Martin over een half uur thuis, en besloot pannenkoeken te bakken. Ze had wat te vieren, ja toch?

.

Martin fietste naar huis, verwonderd dat hij zich alweer niet echt moe voelde. Hij kwam vanuit de schuur over het tuinpad naar het huis toelopen en zag Elly in de keuken bezig met een koekenpan. Was ze eieren aan het bakken? Of pannenkoeken? Stiekem hoopte hij het laatste. Het was lang geleden, bedacht hij, dat ze pannenkoeken gegeten hadden.

Met een blije groet liep hij naar de keuken, waar hij zijn armen om Elly heen sloeg en over haar schouder mee keek. “Yeah, lekker, pannenkoeken!”

“Ja joh, we hebben iets te vieren!”

“Vertel, ben je zwanger?” vroeg hij met een ondeugend gezicht.

“Gekkerd! Dat gaat niet meer lukken joh! Nee, ik heb alles in huis om een schildersdoek van twee bij één meter te maken!”

Ze vertelde hoe het verlopen was, wat Huib gemaakt had, hoe ze in de winkel bezig was geweest, en hoe ongelofelijk snel het doek al bezorgd was. “Binnen een paar uren! Dat heb ik nooit eerder meegemaakt!”

“Nee, dat is wel heel bijzonder!”

“Het stond wel op hun website, dat ze probeerden om binnen drie uur te bezorgen, overdag natuurlijk, maar dat deed ik meteen al af als een leuke reclamestunt, ik had er niet het vertrouwen in dat hen dat ook zou lukken. Nou, wel dus!”

.

Na de heerlijke maaltijd gingen ze samen naar boven om te bekijken wat Elly verzameld had. Martin ging op zijn hurken bij het frame zitten, keek en voelde.

“Anders dan wanneer je het op de officiële manier zou doen, maar zo te zien is dit nog steviger. Ik vind het slim van hem dat hij hier in het midden nog twee overdwarse latten ertussen gezet heeft. Zo’n groot schildersdoek… daar komt best wat kracht op te staan! En hij heeft er zelfs aan gedacht om er voor te zorgen dat het doek straks niet tegen deze dwarslatten aan kan komen. Die kerel is echt geweldig! Zullen we eens kijken of we het doek erop kunnen krijgen?” vroeg hij.

Er verscheen langzaam een brede glimlach op Elly’s gezicht.

“Wat is dat toch he, die oude Assepoester-gewoontes van me! Ik ging er gewoon vanuit dat ik het alleen zou gaan doen, en dat leek me niet meer dan normaal. Ik vond het al bijzonder dat ik de hulp van Huib zomaar kon vragen en accepteren. Al zei hij wel dat ik hem veel te vaak bedankte…”

“Ik vind het leuk om het samen met je te doen. En van Huib was het een indruk van binnenuit he, dat hij je zou helpen. Het zou me niet verbazen dat we zulk soort acties de komende tijd vaker gaan zien, dat mensen elkaar spontaan, en dan echt spontaan, niet opgelegd, maar volledig vanuit hun ziel, gaan helpen.”

“Dat zou wel heel mooi zijn…” vond Elly.

Samen rolden ze het dikke katoen een eind uit, zodat ze het deel dat ze nodig had, kon afknippen. Het afgeknipte stuk was 2½ meter breed, en had opgevouwen in het pakket gezeten. Daardoor zaten er verschillende vouwen in. Elly haalde haar strijkplank en strijkijzer erbij en begon het doek te strijken, waarbij Martin haar hielp het doek steeds een eindje op te schuiven en toen ze aan het eind gekomen was, zo om te draaien dat er geen onnodige kreukels in zouden komen.

“Goed team zijn we he?” fluisterde Martin met ondeugende ogen.

Elly grijnsde: “Geweldig team!”

Ze legden het gestreken doek op de grond en legden het frame er bovenop. Zoals Elly op internet geleerd had, niette ze eerst in het midden van een lat af en vervolgens aan de overkant, waarbij ze de spantang gebruikte om de spankracht te verdelen. Martin hield steeds de stof voor haar vast, zodat ze zelf met de spantang en het nietpistool het doek kon vastzetten.

Ze keken elkaar opgelucht aan toen het hele doek vast zat.

“Foto!” riep Elly, pakte haar mobiel en maakte een foto die ze meteen naar Huib doorstuurde.

“Je hebt het voor elkaar gekregen! Topper!!!” schreef hij terug.

“Met hulp van mijn mede-topper!” schreef ze hem, “Martin heeft geholpen om het doek goed op z’n plek te houden.”

“Teamwerk waar nodig, dat is het beste… veel plezier met ‘gessen’ en schilderen!”

Elly lachte: “Veel plezier met ‘gessen’, de gesso aanbrengen.”

Ze zag dat Martin opgestaan was en rondkeek.

“Eigenlijk heb je een verhoging nodig, waar je je doek straks op kunt zetten. Een plank of zo, op zodanige hoogte, dat je niet op de grond hoeft te gaan liggen om de onderkant te schilderen, maar dat je ook nog goed bij de bovenkant kunt. Wat lijkt jou een handige hoogte?”

Elly pakte een rolmaat. “De lengte komt horizontaal, de breedte is bij deze een meter. Als ik op een gegeven moment een doek zou kunnen maken van twee bij twee meter…”

“Dan krijg je hem niet meer door de deur, dan past de lengte nog wel, maar je zit dan met de draaicirkel,” legde Martin uit.

“O ja, wat zou de maximale breedte kunnen zijn?” vroeg Elly zich af. Ze rolde de rolmaat uit tot ze anderhalve meter en probeerde de draai bij de deur te maken.

“Dat gaat nog prima, terwijl ik er zelf ook nog tussen zit. Zeg Martin, als jij het uiteinde van de rolmaat nou eens vasthoudt, dan doen we net of die rolmaat het schilderij is, de breedte van het schilderij. Jij houdt hem aan de ene kant vast, ik aan de andere.”

“Goed idee, lieverd!” Martin lachte en knipoogde naar haar. “Weg met die Assepoester, lekker de dingen samendoen!”

Elly lachte met hem mee, trok de rolmaat uit tot twee meter en samen kwamen ze tot de ontdekking dat het zelfs mogelijk was, om een schilderij van twee bij twee meter de draaien bij de deur en de trap te laten maken.

“Dan heb je niet alleen een plank nodig om het schildersdoek op te zetten, maar ook zo’n soort opstapbankje, zoals ze vroeger bij het schoolbord in de lagere klassen ook hadden. Wat denk je, die plank, of beter nog, twee haken waar je het doek in kunt zetten, zal ik die op een halve meter hoogte zetten?”

Elly knikte. “Dat lijkt me een goeie hoogte ja. Maar dat bankje… zullen we aan Huib vragen of hij dat ziet zitten?”

“Dat wilde ik net voorstellen, want ik denk niet dat ik dat zelf voor elkaar ga krijgen.”

Elly pakte haar mobiel en overlegde met Huib. “Nee, het heeft geen haast, Martin gaat twee haken in de muur zetten, waar het doek op kan staan, op een hoogte van een halve meter, dus de bovenkant van het doek komt dan op anderhalve meter, daar kan ik makkelijk bij. Maar we hebben net ook uitgeprobeerd hoe groot ik volgende doeken maximaal zou kunnen maken. We kwamen uit op twee bij twee meter. En als zo’n doek op die haken staat, komt de bovenrand ver boven mijn lengte uit. Daar kan ik niet bij.”

“Elly, ik wil met alle plezier een bankje voor je maken, maar ik heb het gevoel dat het anders kan. Als je een doek van twee bij twee gaat schilderen, zet hem dan gewoon op de grond als je met het bovenste deel bezig bent. Lijkt je dat niet handiger?”

“Ach gunst, wat suf! Natuurlijk is dat handiger! Geen bankje nodig dus, wel zo fijn! Bedankt voor je slimme tip! Ik ga weer verder, mijn doek ‘gessen’ hahaha, mooi woord!”

Even later, terwijl Martin in de muur boorde om de twee haken vast te zetten, vertelde ze hem van Huibs reactie.

“Ach ja, natuurlijk, dat is veel handiger! Hoe ga je dat met dat gesso doen trouwens, zet je ‘m dan ook hier op de haken?”

“Dat weet ik eigenlijk nog niet. Ik heb dat voorbewerken met gesso nog nooit gedaan. Ik zal even die emmer open maken…" Ze roerde er met haar nieuwe, brede kwast doorheen en probeerde in te schatten of ze het doek ermee kon insmeren terwijl het al tegen de muur aan stond.

Martin keek van de emmer naar Elly, en wachtte op haar conclusie.

“Ik denk dat ik hem wel gewoon tegen de muur, op de haken kan zetten. Ik verwacht dat het niet gaat druipen. Joh, ik heb er zin in, zelfs in dat simpele gesso smeren! Het voelt zo goed om je doeken zelf te maken, met jullie hulp, van jou en Huib. Ja, dat voelt echt goed, ik ben er echt blij mee!”

Martin kuste haar: “Ga er dan maar lekker van genieten. Ik heb die haken zo gebogen, dat het doek er wel op kan staan zonder weg te glijden, maar ook zo dat er nog ruimte aan de onderkant is, zodat je daar ook kunt schilderen. Alleen als je de buitenrandjes wilt doen, dan moet je hem tussendoor even verschuiven. Gaat dat lukken zo?”

Elly knikte: “Absoluut! En jij, ga jij even rusten of ga je nog iets leuks doen?”

“Ik denk dat ik in mijn luie stoel ga zitten, benen op tafel en dan naar die clips van Lisa en Sjaak ga kijken. Ik ben blij dat ze ook op YouTube staan, dan spelen ze gewoon achter elkaar af!”

Elly sloeg haar armen om zijn nek en kuste hem: “Geniet er van lieverd, het lijkt me een perfecte manier om op te laden! Ik ga het doek behandelen, en daarna, als dat staat te drogen, kom ik lekker bij je zitten!”

Martin kuste haar terug: “Gezellig, tot straks!”

Martin ging naar beneden. Elly zette haar doek op de haken en begon met haar brede kwast het doek in te smeren. Ze voelde al snel aan wanneer ze te veel gebruikte, en smeerde dat dan uit naar de lagere delen van het doek. In het begin streek ze alleen horizontaal, daarna ging ze er nog een keer verticaal overheen en zag dat het daardoor prachtig egaal werd.

“Zo meneertje schildersdoek, ik ga naar beneden, terwijl jij hier staat te drogen!” zei ze hardop. Ze schoot in de lach, omdat ze praatte tegen een voorwerp. “Zoiets zou ik vroeger belachelijk gevonden hebben, omdat de mensen om me heen dat belachelijk vinden,” grinnikte ze. “Niks belachelijk, ik praat tegen wie of wat ik wil. Kom op kwast, ik veeg je even goed af, pot dicht, jij komt later wel weer aan de beurt!”

Ze keek nog een keer naar het doek. Ze had het gevoel dat het beter voor het doek zou zijn als het liggend zou kunnen drogen. Ze pakte het doek aan de bovenrand, met haar vingers krom over het randje heen, tilde het iets op en bracht het doek voorzichtig naar de grond, waar ze het plat neerlegde.

“De tweede en de derde laag ga ik er ook maar zo op smeren, als hij ligt, wel zo handig! De volgende laag… er zomaar overheen smeren? Straks eens even op internet nazoeken, het zou me niet verbazen als ik het eerst licht moet opschuren, zodat de volgende laag beter pakt!”

Met haar gedachten bij haar werk liep ze naar beneden, zette thee voor hen beiden en ging samen met Martin genieten van de clips.

Tegen de tijd dat er een uurtje voorbij was, liep ze naar boven, voelde voorzichtig aan het doek. De fabrikant van de gesso had aangegeven dat het een half uur tot drie kwartier zou duren voordat de gesso droog zou zijn. Ze voelde dat het inderdaad goed droog was. Fijn schuurpapier had ze in een vak van haar kast, waar ze allerlei attributen bewaarde, gevonden. Ze schuurde het doek licht op en bracht een tweede laag aan.

De derde laag kon ze nog net er overheen smeren, voordat ze ging koken. Met het heerlijke vooruitzicht in gedachten dat ze straks haar eerste grote schilderij ging maken, ging ze in de keuken aan de slag. Martin kwam bij haar staan, was blij dat Elly altijd alles van tevoren al klaar legde op het aanrecht, zodat hij lukraak kon kiezen uit wat hij wilde snijden. Elly was bezig met de uien. Martin pakte de paprika’s, waste en droogde ze, en sneed ze in stukjes. Zo nu en dan keken ze elkaar aan, glimlachten of knipoogden. En dat alleen al, dat voelde zo goed, zo verbonden!

Tijdens de maaltijd vroeg Martin aan Elly of ze enig idee had wat ze wilde gaan schilderen.

“Ja, ik moest denken aan die muurschildering van dat diepwaterleven. Dat ga ik nog een keer doen, maar dan veel meer uit de losse pols, speelser, vrijer. Geen precisie! Ik ben heel benieuwd hoe me dat gaat bevallen!”

“Goed, denk ik, maar met zo nu en dan een sputtertje van protest van binnen. Een oude neiging of zo, net als hoe je vanmiddag nog even tegen dat oude Assepoester-denken aan stootte. Maar ik verwacht niet iets ernstigs meer, geen traumatische botsingen!”

“Ik denk dat je gelijk hebt, en ik heb er echt zin in,” glimlachte Elly.

.

Die avond, terwijl Martin sliep, schilderde Elly het zeewater. Ze koos haar kleuren minder precies als voorheen, mengde op het doek en voelde de vrijheid waarmee ze haar armen bewoog. Zoals Jacqueline gezegd had, bijna met je hele lichaam mee dansen.

Toen ze ging opruimen, was haar hele doek geschilderd in blauwtinten. Morgen zou ze verder gaan, planten en dieren erbij schilderen.

In bed dacht ze daar nog even over na, hoe ze dat zou doen. Met een glimlach op haar gezicht liet ze het los.

Naar hoofdstuk 98. Gezinsuitbreidingen op komst

Of naar de Inhoudsopgave