“Ik vraag me af, al zo lang, maar nu vooral de laatste weken…” vertelde Tineke, en al sprekend onderbrak ze zichzelf even: “en dat komt door de artikelen van Anneloes, waaruit blijkt dat mensen vanuit een innerlijke drang, een verlangen vanuit hun hart, besluiten andere mensen of organisaties financieel te ondersteunen… en ik vraag me af, of het ooit zo zou kunnen zijn, dat dat de enige financiële zekerheid van de wereld zou kunnen worden, dat iedereen zijn binnenste volgt en niemand te kort heeft? Ik heb daar in het verleden al zo vaak over nagedacht, geprobeerd oplossingen te bedenken, maar ik heb tegelijkertijd altijd geweten dat dat niet zou lukken omdat ik het niet voor elkaar kan krijgen om alle mensen datzelfde verlangen te geven. Jaja, hoogverheven verlangens, die had ik als kind al! Maar nu, nu zien we het her en der dus gewoon gebeuren. Die anonieme man die het ontdekkingscentrum zoveel gegeven heeft, dat ze het gebouw en de inrichting ervan konden betalen, en die blijft geven, telkens als ze spullen voor de ontdekkers nodig hebben. Mensen die ons, soul-journalisten zonder enige bron van inkomsten, geld geven zodat we kunnen leven en werken. En ik ervaar dat er steeds meer mensen zijn die dat niet vanuit een soort morele verplichting doen, maar vanuit hun hart. Patricia en Jonathan krijgen regelmatig donaties van mensen die via hun contact genezen zijn. Patricia en haar partner Anton zitten er financieel beter voor dan Jonathan en Joke. Mochten die laatste twee een keer in de problemen komen, dan zullen Patricia en Anton niet aarzelen om hen te helpen. Ik heb een beetje het gevoel dat er steeds meer zichtbaar wordt van een natuurlijk leven, niet langer krampachtig alles voor ikke ikke, maar meer ontspannen het geld binnen laten komen, ontvangen, en als het nodig is doorgeven naar anderen. En aangezien ik nogal wars ben van allerlei gedoe rond vastliggende systemen en instanties, komt het verlangen steeds sterker naar boven dat mensen vanuit hun binnenste elkaar steeds meer zullen bijstaan. Stel je eens voor dat alle systemen overboord zouden kunnen, doordat mensen er voor elkaar zijn. Stel je voor dat niemand nog financiële problemen zou hebben, niet dankzij instanties, maar dankzij mensen die hen op de rit helpen. Droom ik nou te groot?”

Tineke keek verwachtingsvol naar haar collega’s. Chantal, die haar focus bij het spitten in informatie vooral op regeringsleiders en bestuurders had, keek haar glimlachend aan. “Ik herken je verlangen, en ik zie her en der ook dingen ontstaan die zo goed voelen. Weet je nog, alweer een jaar geleden, dat die energieprijzen zo idioot stegen? Wat een paniek onder heel veel mensen! Op de sociale media zag ik oplossingen tevoorschijn komen, super handig, maar voor iemand die in paniek is niet altijd uitvoerbaar. Anderzijds waren er ook mensen die elkaar niet alleen met advies maar ook met de praktische uitvoering begonnen te helpen. Simpele dingen als mensen die veel te veel kookten en daarvan bij andere mensen in de buurt brachten. Mensen die in hun vrije tijd allerlei dingen maakten waarmee mensen in elk geval hun woonkamer of hun werkplek warm konden houden. En dan bedoel ik niet in de eerste plaats dat ze dat deden om er geld mee te verdienen, maar om mensen echt concreet te helpen. Het viel me vorig jaar al op, dat er op dat gebied steeds meer van de grond kwam. Dus ja, ik kan Tinekes verlangen heel goed begrijpen, ik wil daar eigenlijk ook meer van zien! Is het een idee, dat als we zulke activiteiten tegenkomen, die berichten in een apart bestand zetten en zo verzamelen? Even de link erbij… is dat weer iets voor jou, Anneloes, om daar een nieuw onderzoek naar te beginnen?”

Anneloes grijnsde: “In gedachten trok ik het al naar me toe! Ja, dit zijn, tussen het maken van striptekeningen door, het soort onderzoeken die ik echt heel gaaf vind om te doen, dus als het voor jullie oké is, ga ik daarmee aan de slag!”

Haar collega’s gaven met joelen en klappen te kennen, dat ze helemaal achter haar stonden. “En wij helpen je, voeren alle informatie aan die we tegenkomen! Dan kun jij er één groot bestand van maken met alle info bij elkaar!”

“Super! Ik heb er zin in!”

.

Anneloes begon via zoekopdrachten op Twitter en Facebook te zoeken naar kernwoorden als uitkering, armoede, voedselbank. Ze merkte dat er nog steeds veel mensen waren die worstelden, die naar de voedselbank gingen, die hun energierekeningen niet konden betalen. Via de sociale media kwam ze bij artikelen van collega-journalisten, berichten over voedselbanken, energiebedrijven, uitkeringsinstanties. Berichten van deurwaarders en mensen die in de schuldsanering werkten en het nog steeds veel te druk hadden. Via al die berichten bezocht ze sites van al die organisaties en verzamelde informatie.

Voor haar gevoel werd haar verzameling, in combinatie met alles wat ze via haar collega’s toegespeeld kreeg, een enorme kluwen van gegevens, nauwelijks meer te overzien. Toen ze op dat punt gekomen was, begon ze haar aantekeningen op te splitsen in een soort sub-bestanden over de verschillende organisaties, en daarnaast een bestand over oplossingen die burgers zelf creëerden. Door dat opsplitsen kreeg ze meer zicht op wat er allemaal speelde.

Zo worstelde ze zich dagenlang door informatie heen, totdat ze op een punt kwam, dat ze niet de indruk had dat ze nog echt nieuwe informatie vond. Daarom begon ze datgene wat ze had in een samenvattend overzicht te gieten en deelde dat tijdens één van hun samenkomsten rond de koffietafel.

“Ik ben dagenlang bezig geweest met het verzamelen van informatie. Ik zal proberen er een beetje een samenvatting van te geven.

Wat opvalt, en wat we ook wel weten, is dat er nog veel armoede is. Er zijn nog steeds kinderen die zonder eten naar school gaan en daar flauwvallen. Er worden nog steeds mensen uit hun huizen gezet, omdat ze hun rekeningen al veel te lang niet hebben kunnen betalen. Zolang ik zocht op de hashtag ‘armoede’ had ik werkelijk de neiging om depressief te worden, omdat het zo uitzichtloos leek.

Ik heb ook gezocht op instanties, organisaties.

Uitkeringsinstanties hebben het ongelofelijk druk, keren heel veel uitkeringen uit, maar geven daarbij ook aan, dat die te laag zijn, zodat mensen er toch niet van rond kunnen komen. En dat frustreert de medewerkers meer en meer.

Voedselbanken krijgen nog wekelijks nieuwe aanmeldingen en kunnen de toevoer eigenlijk niet aan. Wat er beschikbaar is, wordt verdeeld, en dat is niet zelden te weinig om echt goed van te kunnen leven. Het voelt eigenlijk als mensen net in leven houden. Ook daarin ligt een bron van frustratie voor medewerkers. Ik kwam daar trouwens al wel enkele berichten bij tegen dat vrijwilligers van de voedselbanken ook zelf, in plaats van hun vrijwilligerswerk of naast hun vrijwilligerswerk, mensen begonnen te helpen. Zoals Chantal laatst zei over mensen die bewust te veel koken, waardoor ze eten kunnen uitdelen. Of mensen die meer boodschappen doen dan ze zelf nodig hebben, en daarvan uitdelen. Opvallend daarin waren enkele berichten van mensen die van binnenuit precies wisten wat ze moesten kopen voor die mensen. Ze deelden hun blijdschap als bleek dat ze precies het juiste hadden meegebracht.

Ik kwam berichten tegen van banken, van beleggingsfondsen. Die wereld lijkt behoorlijk in te storten doordat steeds minder mensen geld hebben om te sparen of te beleggen. En… ook doordat mensen die het geld er wel voor hebben, het beginnen te gebruiken om anderen te helpen. Het gebeurt dus al wel, de grote droom van Tineke begint werkelijkheid te worden. We zijn er nog niet, volgens mij nog lang niet, maar er is een begin!

Ik denk dat dit het belangrijkste is van wat ik gevonden heb. Zal ik er straks een artikel over gaan schrijven?”

“Dat lijkt me een goed idee,” zei Christian, “en ik zou van je samenvatting graag een exemplaar krijgen, want ik heb een beetje het gevoel dat ik er wat cartoons bij zou kunnen maken. Lijkt je dat wat?”

“Ja, graag! Die cartoons van jou zouden het verhaal perfect onderstrepen,” bedacht Anneloes. “Ik zal het je zo eerst even doorsturen.”

.

Terwijl Anneloes aan haar artikel werkte, boog Christian zich in alle rust over haar samenvattende gegevens. Het mocht dan samenvattend zijn, het was nog steeds een immens groot overzicht! Hij begreep niet hoe ze het voor elkaar kreeg om daar een artikel uit te krijgen. Hij haalde zijn schouders op. Ach, Anneloes was er al dagen mee bezig, en hij dook er nog maar net in.

Christian begon nog een keer bovenaan, kwam bij het gedeelte over de uitkeringsinstanties en zag zijn eerste cartoon voor zich. Hij tekende een gebouw, met de naam van de uitkeringsinstantie op de gevel, en liet stromen geld uit de ramen naar buiten komen, stromen die als rivieren door de straten gingen. De enige tekst die hij erbij schreef, was: ‘Zo veel, en toch te weinig’.

Ja, dat was een soort basis: er werd heel veel geld uitgedeeld via uitkeringen, maar het was te weinig. Hij besloot verder te gaan met het zoeken naar oplossingen, zoals die in de samenvatting van Anneloes genoemd werden.

Hij tekende een man en een vrouw met een keukenschort om en een forse pan in hun handen, die richting de buren liepen. Een man die bezig was eenvoudige kleine kacheltjes te maken, die mensen op de tafel waar ze het dichtstbij zaten, neer konden zetten. Een jonge knul, die een envelop met een euroteken bij iemand door de brievenbus deed. Een kringloopwinkel, met een bordje erbij: ‘alles voor 10% van de prijs’. Een meisje dat sjaals en mutsen breide.

Aan het eind van de dag liet Christian zijn cartoons aan zijn collega’s zien. Het enthousiasme was groot. Anneloes straalde en zei: “Mijn artikel is op zich saai, ik kreeg het niet goed voor elkaar om er een leuk verhaal van te maken, waarschijnlijk doordat ik de last van de ellende zo ervaar. Nou ja, op zich is het wel een duidelijk overzicht geworden van de gegevens die ik verzameld heb, maar nogal saai dus om te lezen. Maar als ik die cartoons van jou erbij mag gebruiken, wordt het een prachtig geheel! Ik besluit mijn artikel trouwens met een oproep om ideeën door te geven. Dus je zult het wel weer druk krijgen, Tineke!”

“Geeft niks, ik lees en beantwoord ze graag, en ik sluis de boel wel weer naar jou toe door voor een eventueel vervolgonderzoek!”

.

En dat vervolgonderzoek kwam er! Terwijl voor Anneloes bovenaan bleef staan dat het belangrijk was dat iedere burger meer en meer vanuit zijn binnenste ging leven, wat ze ook als motto boven haar onderzoek en vervolgartikelen bleef zetten, gaf ze tips en ervaringen die via Tineke binnenkwamen wel door op de website. Samen met het team besloten ze er een aparte pagina voor te maken, zodat ze alleen zo nu en dan, als ze een artikel plaatste over dit onderwerp, een verwijzing naar die pagina kon maken.

Het leuke daarvan was, dat er naar aanleiding daarvan weer nieuwe reacties binnen kwamen. En daar waren steeds meer reacties bij, waaruit bleek, dat mensen ideeën en ervaringen op die speciale pagina lazen, een heleboel voorbij lieten gaan, maar dan ineens een klik hadden met een specifieke tip, waardoor ze wisten dat ze daar wat mee konden gaan doen.

“Het helpt mensen dus om ervaring op te doen met voelen, met bepalen wat bij hen past, wat zij kunnen gaan doen,” vertelde Anneloes aan haar collega’s. “Ik heb daardoor de indruk dat deze pagina heel belangrijk is voor de burgers om enerzijds leuke, goeie acties op touw te zetten, en anderzijds, minstens zo belangrijk, naar hun innerlijk leren luisteren, leren te voelen wat bij hen past. Het mes snijdt dus aan twee kanten.”

Anneloes verzamelde, zoals ze eerder had gedaan, alle reacties op een handige manier, waardoor ze duidelijk kon zien dat er wekelijks meer ideeën en ervaringen binnen kwamen. Het was als een olievlek die zich verspreidde over het land. En dat was waar ze met elkaar naar verlangd hadden!

.

Het oude systeem van uitkeringsinstanties, voedselbanken, spaar- en beleggingssystemen en dergelijk verdween natuurlijk niet zomaar. Het zou mooi zijn, als mensen alles vanuit hun ziel konden regelen, voor zichzelf en voor de mensen om hen heen, maar dat zou je nooit van de ene op de andere dag voor elkaar kunnen krijgen!

Maar… er begonnen dingen te veranderen!

De eerste veranderingen ontdekte Anneloes bij de voedselbanken. Er kwamen niet veel nieuwe aanmeldingen meer. En uiteindelijk bleken vaste klanten zelfs weg te blijven. Omdat vooral in de kleinere woonplaatsen de medewerkers vaak wel veel mensen kenden, gingen ze bij hen navraag doen. Het gebeurde niet zelden dat mensen verwezen naar de site van ‘Soul-Journalistiek’, naar al die tips, en dat die werkten, dat mensen door anderen geholpen werden en dat ze er met elkaar plezier in hadden. Mensen die steeds hun hand hadden moeten ophouden, kregen moed om zelf ook dingen aan te gaan pakken. Het waren soms maar simpele dingen. Elke week een dagje op een paar kleine kinderen passen. Niets officieels, maar gewoon als vriendendienst. En doordat mensen zulke dingen steeds meer deden omdat het bij hen paste, begonnen ze het gevoel te krijgen dat hun leven toch nog zin had.

Her en der werden voedselbanken opgeheven, omdat er nauwelijks klanten meer voor waren. Medewerkers besloten die paar klanten die er nog waren persoonlijk te benaderen, te kijken wat er nodig was, en te zoeken naar oplossingen. En ook zo groeide de blijdschap, een gevoel van tevredenheid.

Wat Anneloes het meest verwonderde, en dat deelde ze dan ook met veel blijdschap tijdens de koffie, was dat mensen die vast hadden gezeten aan hun bezit, hun geld, er los van begonnen te komen. En doordat ook zij langzaam maar zeker mee begonnen te doen met uitdelen, verliep de armoedebestrijding steeds sneller.

Teamleden ontdekten berichten en artikelen van deurwaarders en mensen die werkten in de schuldsanering, dat de enorme druk die ze zo lang ervaren hadden, er af was. Ze konden de mensen die nog hulp nodig hadden, nu veel makkelijker begeleiden, en hielpen hen niet zelden aan mogelijkheden om op een andere manier hulp te krijgen zodat ze sneller van hun schulden af waren. Steeds meer deurwaarders en mensen die een bedrijf voor schuldsanering hadden, gingen op zoek naar ander werk…

Nee, ook dit gebeurde niet in een paar dagen tijd. Er gingen maanden overheen. Maar het viel op dat het tempo van dit proces versnelde en versnelde!

Zo kwam er een dag dat er een verheugend bericht over de uitkeringsinstanties verscheen. Werknemers wisten dat er steeds minder mensen een uitkering nodig hadden en dat er dus ontslagen zouden gaan vallen. Veel van deze werknemers hadden toch al niet heel veel plezier meer in hun werk, doordat verlangens naar iets anders, een oude hobby of een totaal nieuw idee bovengekomen waren. Ze zochten naar mogelijkheden om daarmee aan de slag te gaan en namen ontslag bij de uitkeringsinstanties. Uit het artikel bleek, dat er verschillende kantoren daardoor gesloten konden worden, dat gebouwen, of delen van gebouwen verhuurd konden gaan worden.

.

Ook in de regio van Bloemenhof was zo’n kantoor dat gesloten zou worden. Simon kreeg het op zijn hart om er eens te gaan kijken. Zoals de meeste kantoorgebouwen, was ook dit kantoor niet echt mooi, maar hij besefte hoeveel mensen er nog een woning nodig hadden en begon uit te puzzelen wat de mogelijkheden zouden kunnen zijn. Hij vroeg vergunningen aan en bouwde kantoorruimtes om tot appartementen.

Jeroen en Eric hadden er geruchten over gehoord en gingen eropaf. Ze interviewden hem en volgden hem door de tijd. Over het hele proces maakten ze korte filmopnames die ze op de site zetten onder het kopje ‘Wonen in een kantoorgebouw?’ Het werd een leuke serie, vooral toen de verbouwing klaar was en nieuwe bewoners bereid waren te laten zien hoe hun appartement geworden was.

Het voorbeeld van Simon werd her en der in het land opgevolgd, ook bij gebouwen van banken die dicht gingen.

.

Ja, er was veel tijd overheen gegaan, maar het land werd rustig aan opgebouwd op een bijzondere manier. Steeds meer werden zielsindrukken de basis van wat de mensen deden, zowel voor zichzelf als voor anderen.

Het uiteindelijke resultaat was, dat kleine dorpen zichzelf steeds meer konden bedruipen, dat steden op een bepaalde manier uiteen vielen in dorpjes. Ja, voorheen waren het gewoon wijken van de stad, maar ze kwamen in zekere zin los van elkaar en vormden dorpen waarin mensen naast elkaar leefden, met elkaar leefden en deden wat hun hart hen aangaf.

Jeroen en Eric besloten zulke dorpjes in de wijde omgeving te bezoeken en mensen te vragen naar hun ervaringen. Ze genoten van het enthousiasme van de mensen, van mensen die zelf aangaven hoe hun leven veranderd was, verrijkt was, hoe ze elke dag met een goed gevoel begonnen en plezier hadden in wat ze deden. Ze maakten zich niet langer druk, dat was niet meer nodig. Ze deden wat er gedaan moest worden en wat er bij hen paste, en genoten van de dingen die ze echt als hun hartsverlangen ervaarden.

In het tweede dorp waar ze kwamen, ontdekten ze een groep mensen, mannen, vrouwen en oudere kinderen, die rustig aan gaten aan het graven waren, waar ze bomen en struiken in plantten. Op de vraag hoe ze dit georganiseerd hadden, vertelden ze dat ze dit verlangen gekregen hadden, het overlegd hadden met het gemeentebestuur en met een flinke persoonlijke bijdrage van een anoniem persoon al deze bomen en struiken hadden kunnen kopen. Samen, jong en ouder, hadden ze overlegd welk type bomen en struiken hen leuk leek om het dorp op te fleuren. En het resultaat was een heel gevarieerd geheel van groenblijvende struiken, bomen, planten die in bepaalde periodes zouden gaan bloeien. Eigenlijk van alles wat. Eén van de jongere kinderen nam Jeroen en Eric mee naar een veldje verderop. Ze vertelde dat ze daar vogelzaad en bloemenzaad gestrooid hadden en dat ze zo benieuwd waren naar het resultaat.

Eén van die kinderen woonde op een boerderij een eindje verderop. Ze vertelde aan Eric en Jeroen dat haar vader en moeder een verlangen hadden gekregen om een soort grote moestuin te maken voor het dorp. Een plek waar mensen zelf voor de tuin konden zorgen en konden oogsten wat ze nodig hadden, voor zichzelf of voor de buurt.

“Zijn je ouders dan niet bang dat sommige mensen heel veel mee zullen nemen, zodat anderen te weinig krijgen?”

“Nee hoor, er is meer dan genoeg! En de mensen zijn niet zo hebberig meer als vroeger. Dat is zo veranderd!”

Jeroen en Eric hadden ongelofelijk veel plezier in het maken van zulke dorpentochten en het afwerken van hun opnames zodat er weer een nieuwe aflevering op de website kwam. Die afleveringen zetten ze bij de artikelen, tips en ervaringen die Anneloes erop gezet had, zodat ze samen een mooi geheel vormden waar mensen ideeën uit opdeden en vooral van genoten.

Naar hoofdstuk 113. Alles wordt nieuw… en de regering dan?

Of naar de Inhoudsopgave